Αρ. 59. SIZE PROFILE AND LABOUR MARKET ANALYSIS OF IMMIGRATION IN GREECE
K. Kanellopoulos, M. Gregou, A. Petralias. 2009. | ISBN: 978-960-341-087-4
Το βιβλίο, με τίτλο Size, profile and labour market analysis of immigration in Greece, και συγγραφείς τους Κώστα Κανελλόπουλο, Μαρία Γρέγου και Αθανάσιο Πετραλιά δημοσιεύτηκε στην αγγλική γλώσσα στη Σειρά Εκθέσεις του ΚΕΠΕ, αρ. 59. Ο τίτλος αυτός μπορεί να αποδοθεί στα ελληνικά ως Μέγεθος, χαρακτηριστικά και ανάλυση της αγοράς εργασίας της μετανάστευσης στην Ελλάδα, και το βιβλίο εξετάζει τη μετανάστευση στην Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Η δεκαετία του 1990 σηματοδότησε δραματικές εξελίξεις στις διεθνείς μεταναστευτικές ροές με πολύπλευρες επιπτώσεις ειδικά για την Ευρώπη. Οι μαζικές μεταναστευτικές ροές που προέκυψαν από την κοινωνικο-οικονομική και πολιτική μετάβαση στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες πυροδότησαν το δραστικό δομικό μετασχηματισμό της μετανάστευσης που επακολούθησε. Ενώ το μεταπολεμικό μεταναστευτικό πρότυπο στην Ευρώπη βασιζόταν στη διαχείριση της μετανάστευσης από τις χώρες αποστολής και υποδοχής μέσω διμερών συμφωνιών, καθώς και σε ελεγχόμενες μεταναστευτικές ροές, η σύγχρονη φάση μετανάστευσης στην Ευρώπη χαρακτηρίζεται από μεγάλους αριθμούς παράνομων μεταναστών που μετακινήθηκαν εντός σύντομου χρονικού διαστήματος όχι μόνο προς τις παραδοσιακές χώρες υποδοχής μεταναστών, αλλά και προς τις μέχρι τότε χώρες αποδημίας, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία.
Από τις αρχές του 1990, η Ελλάδα δέχτηκε έναν σχετικά μεγάλο αριθμό παράνομων μεταναστών από τις γειτονικές Βαλκανικές χώρες, κυρίως την Αλβανία. Αυτή η δραστική δομική αλλαγή, η οποία κατά τη δεκαετία του 2000 επεκτάθηκε και σε χώρες προέλευσης από την Ασία και την Αφρική, δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς ούτε αναλυθεί πλήρως.
Προηγούμενες μελέτες, που έχουν αναλύσει πολλές διαστάσεις της μετανάστευσης στην Ελλάδα, βασίζονται σε μη αξιόπιστα ή τουλάχιστον ανεπίκαιρα στατιστικά στοιχεία. Ένα ερευνητικό κενό υπάρχει αναφορικά με την εξέταση πολλών χαρακτηριστικών της μετανάστευσης, ειδικά κατά τη δεκαετία του 2000. Η εργασία αυτή, η οποία είναι κυρίως εμπειρική, στοχεύει στον περιορισμό του υπάρχοντος ερευνητικού κενού όσον αφορά τη μετανάστευση στην Ελλάδα. Στα έξι κεφάλαιά της επικεντρώνεται στους ακόλουθους τέσσερεις στόχους. Πρώτον, κάνει κριτική επισκόπηση της εξέλιξης της μεταναστευτικής νομοθεσίας και πολιτικής από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 στηριζόμενη σε επίσημες πηγές. Δεύτερον, εξετάζει το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά της νόμιμης και εν συνεχεία της παράνομης μετανάστευσης, μέσα από τη χρήση όλων των διαθέσιμων επίσημων στατιστικών στοιχείων μετανάστευσης. Με την επεξεργασία πρόσφατων στατιστικών στοιχείων, η μελέτη εκτιμά το ετήσιο απόθεμα των παρανόμων μεταναστών και διερευνά τα γενικά χαρακτηριστικά τους, καθώς και εκείνα της απασχόλησής τους. Η μελέτη συνεισφέρει με την εξέταση των μεταβαλλόμενων χαρακτηριστικών των πρόσφατων εισροών παράνομων μεταναστών, καθώς και της πίεσης που αυτές ακούν στις γεωγραφικές περιοχές της χώρας. Τρίτον, αναλύει την επίδοση των μεταναστών στην αγορά εργασίας μέσω της εξέτασης της τάσης τους προς απασχόληση και ανεργία και της σύγκρισης με την αντίστοιχη του γηγενούς πληθυσμού. Σημαντική συνεισφορά εδώ είναι η εξέταση της διαφοροποίησης εντός των μεταναστών ως προς τα δημογραφικά τους χαρακτηριστικά και εκείνα της απασχόλησής τους. Τέλος, η μελέτη επιδιώκει να εκτιμήσει σε αρχικό στάδιο την επίδραση της απασχόλησης των μεταναστών στη θέση των γηγενών στην αγορά εργασίας, μέσα από την εξέταση του κατά πόσο οι μετανάστες και οι Έλληνες εργαζόμενοι αποτελούν υποκατάστατους ή συμπληρωματικούς παράγοντες στη διαδικασία παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών.
Αξιοσημείωτο θέμα της μελέτης αποτελεί η εξέταση της εξέλιξης της πολιτικής ασύλου, καθώς και των ροών και αποθεμάτων των αιτούντων άσυλο, εστιάζοντας στις νέες τάσεις όσον αφορά το μέγεθος, τα χαρακτηριστικά και τις κύριες χώρες προέλευσής τους.