Αρ. 126. ECONOMIC GROWTH IN GREECE: MEDIUM TRENDS AND FUTURE PROSPECTS

S. Papaioannou. 2012. (Mε ελληνική περίληψη.)

 

Η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει σήμερα μια δομική κρίση, η οποία αποτυπώνεται στη ραγδαία υποχώρηση των βασικών οικονομικών μεγεθών και στην επιδείνωση των προοπτικών. Κύρια χαρακτηριστικά της κρίσης είναι το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα, το τεράστιο χρέος, η ανεργία αλλά, κυρίως, η ραγδαία μείωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Σύμφωνα με τα αναθεωρημένα στοιχεία των Εθνικών Λογαριασμών της ΕΛΣΤΑΤ (2011), η πραγματική οικονομία έχει εισέλθει από το 2008 σε καθεστώς ύφεσης με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται κατά 0,2% το 2008, κατά 3,2% το 2009, κατά 3,5% το 2010 και κατά 6,9% για το 2011. Η βαθιά ύφεση των τελευταίων ετών έχει ως επακόλουθη συνέπεια την επιδείνωση των βασικών δημοσιονομικών μεγεθών.

Σε αυτά τα πλαίσια, μια αποτίμηση των μελλοντικών προοπτικών της ελληνικής οικονομίας θα ήταν χρήσιμη για την άσκηση πολιτικής προς την κατεύθυνση της ταχύτερης επίτευξής της οικονομικής μεγέθυνσης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω του εντοπισμού των συνιστωσών εκείνων που αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις για τη μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας.

Η παρούσα μελέτη έχει ως βασικό στόχο να παράσχει μια εκτίμηση της μεσοπρόθεσμης τάσης του ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ για το χρονικό διάστημα 2011-2015. Επιπλέον, η κύρια συνεισφορά της παρούσας εργασίας είναι η συστηματική ανάλυση των στοιχείων, ώστε να εξαχθούν ποσοτικά συμπεράσματα κατά τρόπο που δεν εξαρτάται από κάποιο συγκεκριμένο θεωρητικό πλαίσιο.

Η παρούσα μελέτη στηρίζει την ανάλυσή της στην ταυτότητα του ΑΕΠ, η οποία αποσυνθέτει το πραγματικό ΑΕΠ μιας χώρας στην παραγωγικότητα της εργασίας, στις ώρες εργασίας ανά εργαζόμενο, στο ποσοστό απασχόλησης, στο ποσοστό συμμετοχής του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό και στον πληθυσμό. Σύμφωνα με αυτή την ταυτότητα, οι μεταβολές σε αυτές τις πέντε συνιστώσες είναι ικανές να εξηγήσουν τη μακροχρόνια τάση της μεταβολής του παραγόμενου προϊόντος.

Κάθε επιμέρους συνιστώσα της ταυτότητας του ΑΕΠ αποσυντίθεται στην τάση και στον κύκλο της έτσι ώστε να αποτιμηθεί η μεσοπρόθεσμη τάση της. Για την εκτίμηση των τάσεων των επιμέρους συνιστωσών, χρησιμοποιούνται δύο εναλλακτικές τεχνικές. Οι τεχνικές αυτές είναι το φίλτρο των Hodrick-Prescott (φίλτρο ΗΡ) καθώς και το φίλτρο Kalman. Αφού έχει εκτιμηθεί η τάση κάθε επιμέρους μεταβλητή της ταυτότητας του ΑΕΠ, στη συνέχεια εκτιμάται και η μεσοπρόθεσμη τάση του ρυθμού μεταβολής του προϊόντος.

Τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για τις οικονομετρικές εκτιμήσεις αφορούν στην περίοδο 1995-2010 και είναι σε τριμηνιαία συχνότητα. Τα στατιστικά στοιχεία για το ΑΕΠ προέρχονται από τους Εθνικούς Λογαριασμούς της ΕΛΣΤΑΤ, ενώ τα στοιχεία για τις ώρες εργασίας παρέχονται από τους Εθνικούς Λογαριασμούς της ΕΛΣΤΑΤ για την περίοδο 1995-1999 και από τη Eurostat για την περίοδο 2000-2010. Τα στατιστικά στοιχεία για το μέγεθος της απασχόλησης, το μέγεθος του εργατικού δυναμικού και το μέγεθος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού προέρχονται και από τις Έρευνες Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ.

Η εκτίμηση της τάσης του ρυθμού μεταβολής της παραγωγικότητας διαμορφώνεται στο 0,16%, ενώ η εκτίμηση της μεσοπρόθεσμης τάσης των ωρών εργασίας ανά εργαζόμενο διαμορφώνεται στο 0,12%. Η τάση του ποσοστού της απασχόλησης εκτιμάται στο -2,5%, του ποσοστού συμμετοχής του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό στο 0,57% και του πληθυσμού στο 0,01%. Έτσι, η εκτίμηση της μεσοπρόθεσμης τάσης του ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ διαμορφώνεται στο -1,65%, ως το άθροισμα των επιμέρους συνιστωσών. Σημειώνεται ότι η εκτίμηση του -1,65% ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης υπονοεί ότι αυτή θα είναι η μεσοπρόθεσμη δυναμική του παραγόμενου προϊόντος εφόσον οι υποκείμενοι παράγοντες που το καθορίζουν, δηλαδή η παραγωγικότητα της εργασίας, οι ώρες εργασίας ανά εργαζόμενο, το ποσοστό της απασχόλησης, κοκ, συνεχίσουν στο μέλλον να μεταβάλλονται με τον ίδιο ρυθμό.

Η εργασία χωρίζεται σε επτά ενότητες. Η επόμενη ενότητα παρέχει μια σύντομη επισκόπηση των βασικών χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομικής μεγέθυνσης. Οι ενότητες 3 και 4 παρουσιάζουν την οικονομετρική μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί και κάνουν μια σύντομη παρουσίαση των στατιστικών δεδομένων. Η ενότητα 5 παρουσιάζει τα εμπειρικά αποτελέσματα, ενώ η ενότητα 6 συζητά για τη σημασία της παραγωγικότητας στην οικονομική μεγέθυνση και παρέχει κατευθύνσεις οικονομικής πολιτικής. Η ενότητα 7 ανακεφαλαιώνει τα βασικά συμπεράσματα της εργασίας.

 

(pdf)