Αρ. 93. MONETARY AND BANKING POLICY TRANSMISSION THROUGH INTEREST RATES: AN EMPIRICAL APPLICATION TO THE USA, CANADA, U.K. AND EUROPEAN UNION

Y. Panagopoulos, I. Reziti, A. Spiliotis. 2007. (Mε ελληνική περίληψη.) (Δημοσιεύτηκε το 2007 στο International Review of Applied Economics, 35: 119-136.)

 

Το συγκεκριμένο άρθρο έχει ως σκοπό να αναζητήσει το εάν και κατά πόσο οι μεταβολές των επιτοκίων της Κεντρικής Τράπεζας ή/και οι μεταβολές των επιτοκίων της Διατραπεζικής αγοράς μετακυλίονται στα «προϊόντα» των εμπορικών τραπεζών (π.χ. τα επιτόκια καταθετών αλλά και τα επιτόκια χορηγήσεων). Με αυτό τον τρόπο γίνεται μια προσπάθεια να διερευνηθεί ο τρόπος που διαμορφώνεται η προερχόμενη από το δανειακό χαρτοφυλάκιο (banking book) κερδοφορία του τραπεζικού συστήματος (στην περίπτωσή μας η κερδοφορία στο τραπεζικό σύστημα των Η.Π.Α., της Ευρωζώνης, του Καναδά και της Βρετανίας). Επιπροσθέτως, μέσα από σχέσεις αιτιότητας, διερευνάται εάν και κατά πόσο τα επιτόκια της Κεντρικής Τράπεζας (π.χ. τα επιτόκια προεξόφλησης τίτλων) ή τα επιτόκια της Διατραπεζικής αγοράς (π.χ. τα Overnight) μετακυλίονται στον τελικό πελάτη μιας τράπεζας. Η εν λόγω διευκρίνιση είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι φωτίζει, σε κάποιο βαθμό, τον ρόλο και την δυνατότητα της Κεντρικής Τράπεζας –μέσω των επιτοκίων- να επηρεάζει τόσο την διατραπεζική αγορά όσο και εν γένει στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Κατ’ αρχήν γίνεται μια θεωρητική (και αλγεβρική) παρουσίαση του τρόπου που τα επιτόκια «χονδρικής» (δηλαδή τα επιτόκια της Κεντρικής Τράπεζας ή/και τα επιτόκια της Διατραπεζικής αγοράς) μετακυλίονται στα επιτόκια «λιανικής» των τραπεζών (δηλαδή τα επιτόκια καταθετών αλλά και τα επιτόκια χορηγήσεων). Εν συνεχεία, μέσω της αιτιώδους σχέσεως μεταξύ των επιτοκίων «χονδρικής» (πριν προχωρήσουμε στο ζήτημα της μετακύλισης), αναλύεται η ενδογένεση (endogeneity) ή μη του χρήματος στην διατραπεζική αγορά. Το αποτέλεσμα της εν λόγω αιτιώδους σχέσεως μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε τις δυνατότητες της Κεντρικής Τράπεζας να επιλέγει και να υλοποιεί, μέσω των επιτοκίων «χονδρικής», τους νομισματικούς της στόχους. Για την εκτίμηση της αιτιώδους σχέσεως μεταξύ των επιτοκίων «χονδρικής» που προαναφέραμε χρησιμοποιούμε την Johansen co-integration error-correction μεθοδολογία (ECM-GE).

 

Ακολουθεί μια συνοπτική παρουσίαση της πρόσφατης εμπειρίας (βιβλιογραφίας) σε μοντέλα μετακύλισης (price transmission models). Εν συνεχεία παρουσιάζεται η οικονομετρική μέθοδος που εμείς εφαρμόζουμε στο ζήτημα της μετακύλισης των επιτοκίων «χονδρικής» στα «λιανικά» επιτόκια των τραπεζών και αυτή είναι η LSE-Hendry general to specific (GETS). Η μέθοδος αυτή μας επιτρέπει την ταυτόχρονη εκτίμηση τόσο των βραχυχρόνιων όσο και των μακροχρόνιων ελαστικοτήτων μετακύλισης των επιτοκιακών μεταβολών από την «χονδρική» στην «λιανική» αγορά. Επίσης η συγκεκριμένη μεθοδολογία επιτρέπει την εξέταση συμμετρικής ή μη συμπεριφοράς στην μετακύλιση των προαναφερθέντων επιτοκιακών μεταβολών «χονδρικής» στο εξεταζόμενο τραπεζικό σύστημα. Με βάση τα εμπειρικά αποτελέσματα που προέκυψαν μακροχρονίως δεν υπάρχει ξεκάθαρη αιτιώδης σχέση μεταξύ επιτοκίων της Κεντρικής Τράπεζας και της Διατραπεζικής αγοράς σε καμία από τις εξεταζόμενες οικονομίες (Η.Π.Α., Ευρωζώνη, Καναδάς και Βρετανία). Βραχυχρονίως όμως τα οικονομετρικά αποτελέσματα μπορούν να συνοψισθούν ως εξής : Στις Η.Π.Α. και στην Ευρωζώνη οι Κεντρικές Τράπεζες ακολουθούν μια «Μετα-Κεϋνσιανή Συναινετική» (Accommodating) επιτοκιακή πολιτική, στον Καναδά μια Μικτή (Mixed) πολιτική ενώ στην Βρετανία μια αμιγώς Αντι-πληθωριστική (Strictly Anti-inflationary) πολιτική.

Σε ότι αφορά τις επιπτώσεις των επιτοκίων «χονδρικής» στην κερδοφορία του τραπεζικού συστήματος των εξεταζόμενων χωρών, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι οι Η.Π.Α. παρουσιάζουν την μεγαλύτερη δυνατότητα μετακύλισης των όποιων επιτοκιακών μεταβολών «χονδρικής» (είτε από την Κεντρική Τράπεζα είτε από την της Διατραπεζική αγορά) στην «λιανική» (και πιο συγκεκριμένα στην διαφορά επιτοκίων χορηγήσεων από τα επιτόκια καταθέσεων) ενώ η Βρετανία έχει την μικρότερη μετακύλιση.

 

Τέλος σε ότι αφορά την ύπαρξη Συμμετρίας (Symmetry hypothesis) στην μετακύλιση των επιτοκίων «χονδρικής» στην «λιανική» τραπεζική αγορά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως π.χ. υπό προϋποθέσεις στην δανειακή αγορά των Η.Π.Α., κρίνεται απορριπτέα.

 

(pdf)