Αρ. 95. CONVERGENCE AND ECONOMIC PERFORMANCE IN GREECE: NEW EVIDENCE AT REGIONAL AND PREFECTURE LEVEL

N. Benos, S. Karagiannis. 2007. (Mε ελληνική περίληψη.)

 

Κατά τα τελευταία χρόνια, ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα στα εμπειρικά οικονομικά είναι η υπόθεση της σύγκλισης. Ο σκοπός αυτής της εργασίας είναι η διερεύνηση της περιφερειακής σύγκλισης και διαπεριφερειακών ανισοτήτων σε όρους κατά κεφαλή εισοδήματος στην Ελλάδα.

 

Η σύγκλιση μπορεί να οριστεί με διάφορους τρόπους.

 

Πρώτον, η σύγκλιση λαμβάνει χώρα αν μια φτωχή οικονομία μεγεθύνεται γρηγορότερα από μια πλούσια (β σύγκλιση) (Barro & Sala-i-Martin, 2004). Το νεοκλασικό υπόδειγμα προβλέπει ότι αν κάποιες οικονομίες έχουν παρόμοιες προτιμήσεις και τεχνολογία, συγκλίνουν στην ίδια σταθερή ισορροπία (απόλυτη β σύγκλιση), ενώ αν δεν ισχύουν αυτές οι προϋποθέσεις, συγκλίνουν σε διαφορετικά επίπεδα σταθερής ισορροπίας (κατά συνθήκη β σύγκλιση).

 

Δεύτερον, σύγκλιση υπάρχει αν η διακύμανση της διαστρωματικής κατανομής εισοδήματος μιας ομάδας χωρών ή περιοχών μειώνεται διαχρονικά (σ σύγκλιση). Επομένως, η β σύγκλιση είναι αναγκαία, αλλά όχι ικανή συνθήκη για τη σ σύγκλιση.
Σε αυτήν την εργασία, εξετάζουμε την υπόθεση σύγκλισης για τις περιφέρειες και νομούς της Ελλάδας για την περίοδο 1971-2003. Όσο μπορούμε να γνωρίζουμε, είναι η πρώτη εργασία για την Ελλάδα με τόσο μεγάλη χρονική διάσταση, συνεπαγόμενη αύξηση των παρατηρήσεων και μικρότερη μεροληψία στις εκτιμήσεις. Επίσης, είναι η πρώτη έρευνα, που μελετά περιοχές σε δύο επίπεδα αποκέντρωσης, δίνοντας τη δυνατότητα για σύγκριση των αποτελεσμάτων, δεδομένης της ευαισθησίας τους στην επιλογή της χωρικής μονάδας μέτρησης των δεικτών (Magrini, 1999). Επιπλέον, χρησιμοποιούνται δείκτες, που έχουν κατασκευαστεί από τον ΟΟΣΑ για την εκτίμηση των διαφορετικών επιπέδων σταθερής ισορροπίας των περιφερειών και νομών. Ακόμη, γίνεται λεπτομερής διερεύνηση της υπόθεσης οικονομικού δυϊσμού μεταξύ διαφορετικών περιοχών της χώρας (βορράς-νότος, ανατολή-δύση, νησιωτική-ηπειρωτική χώρα). Τέλος, αξιολογούνται τα αποτελέσματα της προσχώρησης στην ΕΟΚ και την ΟΝΕ στην περιφερειακή μεγέθυνση.

 

Σε σχέση με τα αποτελέσματα, διαπιστώνεται ότι η πλουσιότερη περιφέρεια (Στερεά Ελλάδα) είναι 73% πιο πλούσια από τη φτωχότερη (Ήπειρος) και ο πλουσιότερος νομός (Βοιωτία) έχεις 212% ψηλότερο κατά κεφαλή εισόδημα από το φτωχότερο (Άρτα). Σε σχέση με άλλους δείκτες περιφερειακής ανισότητας, αυτός που μετρά τη γεωγραφική συγκέντρωση του εισοδήματος δείχνει ότι μετά από μια αύξηση στις αρχές της δεκαετίας του 1970 έμεινε σταθερή για ένα διάστημα, μειώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και κατόπιν αυξανόταν συνεχώς σε επίπεδο περιφερειών και νομών. Η χωρική εισοδηματική ανισότητα, όπως μετράται από το δείκτη Gini, παρέμεινε σταθερή μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και μετά αυξανόταν συνεχώς και στα δύο επίπεδα μελέτης.

 

Χρησιμοποιώντας ένα κλασσικό υπόδειγμα σύγκλισης, συμπεραίνουμε ότι υπάρχει β σύγκλιση μεταξύ νομών, αλλά όχι περιφερειών. Η απουσία σύγκλισης στο δεύτερο επίπεδο αποκέντρωσης μπορεί να οφείλεται στο ότι οι η πλειοψηφία των περιφερειών είναι ετερογενείς, δηλαδή περιλαμβάνουν πλούσιους και φτωχούς νομούς και δεν αποτελούν ενιαίες περιφερειακές οικονομίες. Ακόμη, δεν υπάρχει σ σύγκλιση και στα δύο επίπεδα γεωγραφικής διαίρεσης.

 

Επίσης, η γεωγραφική συγκέντρωση του εισοδήματος και η πυκνότητα του πληθυσμού επηρεάζουν αρνητικά τη μεγέθυνση. Η επίδραση αυτή είναι ισχυρότερη από τη θετική επίπτωση της γεωγραφικής συγκέντρωσης του πληθυσμού και της ανισότητας χωρικής κατανομής του προϊόντος στη μεγέθυνση. Συνεπώς, πολιτικές αποκέντρωσης της οικονομικής δραστηριότητας θα είχαν θετικά αποτελέσματα για την ανάπτυξη και τη χωρική κατανομή του εισοδήματος στην Ελλάδα. Τέλος, δεν εντοπίζεται οικονομικός δυϊσμός μεταξύ γεωγραφικών περιοχών και η σύγκλιση φαίνεται ότι είναι ταχύτερη μεταξύ των πλούσιων από ότι των φτωχών νομών.

 

(pdf)